Żydowski grobowiec znajdujący się na terenie „Nowego cmentarza żydowskiego” w Łodzi codziennie wzbudza podziw wśród przechodniów, mieszkańców oraz turystów. Jednak kto jest projektantem i wykonawcą tak majestatycznej budowli? Kto spoczywa na jego terenie? Odkrywamy tajemnice tego miejsca!
Izrael Poznański – historia, życiorys, działalność.
Izrael Poznański to urodzony 25 sierpnia 1833r. w Aleksandrowie Łódzkim polski przemysłowiec pochodzenia żydowskiego. Zmarł 29 kwietnia 1900 roku. Potocznie nazywany był „królem bawełny”. Izrael to najmłodszy syn kupca Kalmana Poznańskiego. Rodzina Poznańskich już wtedy była uważana za stosunkowo zamożną. W 1834r. ojciec Izraela nabył prawo handlu produktami łokciowymi, czyli tkaninami wykonanymi z bawełny oraz lnu. Izrael jednak uczył się fachu ojca od podstaw. Ważną rolę odegrała również jego żona – Leonia Hertz, którą poślubił jako 17-latek. Pochodziła z zamożnej rodziny, dzięki czemu, po zawarciu małżeństwa, wniosła w posagu sklep handlujący towarami łokciowymi w Warszawie.
Swoją karierę Izrael Poznański rozpoczął w 1852r. przejmując od ojca zarząd rodzinnej firmy kupieckiej. Stale rozwijał przedsiębiorstwo, a przez następne lata jego zakład systematycznie zwiększał nakłady produkowanych tkanin, zwiększając przychody i zysk. To pozwoliło mu na rozbudowę hali produkcyjnych i ogólnej rozbudowy zakładu. Zarobione pieniądze wykorzystywał także w działalności charytatywnej (budując sierocińce czy szkoły dla biednych), ale również do budowy szpitali (np. działający do dzisiaj Uniwersytecki Szpital Kliniczny nr 2 im. WAM w Łodzi).
Mauzoleum Poznańskich – Żydowski grobowiec rodziny Poznańskich.
Mauzoleum Poznańskich zostało zbudowane w latach 1901-1903, a więc tuż po śmierci Izraela. Sama budowla została wykonana z szarego granitu i marmuru, najprawdopodobniej wg projektu Adolfa Zeligsona, który wykonał także kilka innych projektów dla Poznańskiego. O wyborze wykonawcy projektu i realizacji zdecydował konkurs, który wygrało berlińskie przedsiębiorstwo „Cremer & Wolffenstein”. To właśnie przez nich został wykonany żydowski grobowiec, nazywany także ostatnim pałacem Poznańskiego
Żydowski grobowiec został wykonany w formie okrągłego talosa z jasnoszarego granitu. Jego wysokość wynosi 15 metrów, a średnica podstawy wynosi 14,64m. Z oddali można zauważyć wielką i ciężką kopułę z napisem „Poznański”. Niegdyś była ona również zdobiona spiżowymi girlandami w stylu secesyjnym. Jednak według wielu zostały one zdemontowane i są przechowywane w magazynie cmentarza. Istnieje również teoria wg, której nie przetrwały one do naszych czasów.
Wewnątrz kopuły można zobaczyć piękną, unikatową mozaikę. Jest wykonana z ponad 2 milionów szkieł w różnych kolorach i odcieniach. Ma ona przedstawiać symbolicznie cztery rajskie rzeki. Kopułę dzieli na cztery części, w każdej z nich umieszczono palmę na złotym tle otoczoną hebrajskimi wersetami biblijnymi z imieniem Izrael po bokach, co nawiązuje do postaci zmarłego. W centralnej części znajduje się symboliczna gwiazda Dawida. Całość jest podtrzymana potężnymi filarami i kolumnami.
Wewnątrz żydowskiego grobowca znajdują się 2 sarkofagi wykonane z czerwonego granitu. Należą one do Izraela Poznańskiego oraz jego żony Leonii (zm. 1914). Napisy na czołach sarkofagów są w języku polskim, a daty urodzenia i śmierci podane są według kalendarza żydowskiego. W 1993 roku oba sarkofagi zostały otoczone ozdobnymi kraty, które mają chronić je przed niepowołanymi osobami. Groby pozostałych członków rodziny Poznańskich znajdują się na zewnątrz grobowca. Do dziś Mauzoleum Poznańskiego uznawane jest za największy żydowski grobowiec na świecie.